Διαβάστε μια εκπληκτική έρευνα που έκαναν έξι λαμπροί επιστήμονες με αφορμή τα μέτρα που έχει αποφασίσει η κυβέρνηση στην Ελλάδα
Τα …φώτα τους για το «οριζόντιο» και παρατεταμένο lockdown που έχει αποφασίσει η κυβέρνηση αλλά και για πολλά άλλα θέματα που αφορούν στην διαχείριση της υγειονομικής κρίσης στη χώρα μας, δίνουν έξι επιστήμονες μέσω μιας πολύ σημαντικής έρευνας που έχουν κάνει και που ελπίζουμε να τύχει της ανάλογης δημοσιότητας προκειμένου ο κόσμος να μπορεί να καταλάβει κάποια πράγματα καλύτερα και από εκεί και πέρα να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα. Οι επιστήμονες που συμμετείχαν στην έρευνα η οποία τιτλοφορείται «Διαφορές κινητικότητας του πληθυσμού στην Ελλάδα μεταξύ των περιόδων πρώτου και δεύτερου lockdown και σύγκριση με άλλες χώρες», είναι οι ακόλουθοι:
Κων/νος Φαρσαλινός, Κων/νος Πουλάς, Δημήτρης Κουρέτας, Παντελής Μπάγκος, Αναστασία Μπαρμπούνη και Απόστολος Βανταράκης οι οποίοι εκπροσωπούν τα ακόλουθα:
- Σχολή Δημόσιας Υγείας, Τμήμα Δημόσιας και Κοινοτικής Υγείας, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής
- Τμήμα Φαρμακευτικής, Πανεπιστήμιο Πατρών
- Τμήμα Βιοχημείας και Βιοτεχνολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
- Τμήμα Πληροφορικής με Εφαρμογές στην Βιοϊατρική, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
- Τμήμα Υγιεινής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Πατρών
Μεταξύ άλλων αναφέρονται και τα ακόλουθα:
«Εδώ και καιρό, η κεντρική στρατηγική της Ελλάδας στη διαχείριση της πανδημίας COVID-19 βασίζεται σε παρατεταμένο και οριζόντιο lockdown, σε εθνικό επίπεδο, για όλο τον πληθυσμό, ανεξαρτήτως του επιδημικού φορτίου ανά περιφέρεια.
Πολλές απόψεις εκφράζονται σχετικά με την αυστηρότητα του δεύτερου lockdown στην Ελλάδα ως μέτρο διαχείρισης της πανδημίας COVID-19. Αρκετοί, ακόμη και επιστήμονες, εκφράζουν την άποψη ότι δεν υπάρχει ουσιαστικός περιορισμός στην κινητικότητα κατά το δεύτερο lockdown. Αυτός θεωρείται ως ο βασικός λόγος για την βραδεία ελάττωση των θετικών στον ιό SARS-CoV-2, των νοσηλευομένων σε νοσοκομεία και ΜΕΘ, και των θανάτων κατά το διάστημα μετά τις 7 Νοεμβρίου, που οδήγησε σε περαιτέρω αυστηροποίηση των μέτρων από τις 2 Ιανουαρίου 2021, μετά την ήπια αναπροσαρμογή στις 14 Δεκεμβρίου 2020. Παρόλα αυτά, δεν έχουν παρουσιαστεί αντικειμενικά και μετρήσιμα δεδομένα που να τεκμηριώνουν την άποψη της σημαντικά αυξημένης κινητικότητας σε χώρους που θα μπορούσαν να συμβάλλουν στη διασπορά του ιού (κυρίως σε κλειστούς χώρους με συγχρωτισμό).
Το παρατεταμένο και οριζόντιο lockdown έχει καταστροφικές συνέπειες όχι μόνο για την οικονομία αλλά και για την υγεία (σωματική, ψυχική και κοινωνική ευεξία) του πληθυσμού [1]. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) συστήνει ότι τα οριζόντια lockdown θα πρέπει να αποτελούν μόνο προσωρινή λύση ανάγκης για την αναδιάρθρωση των στρατηγικών διαχείρισης της πανδημίας, κι όχι κεντρική στρατηγική επιλογή [2]. Ένα άλλο μεγάλο ζήτημα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα είναι το παρατεταμένο κλείσιμο των σχολείων. Είναι γεγονός πως τόσο το κλείσιμο των σχολείων όσο και τα υπόλοιπα περιοριστικά μέτρα προκαλούν σημαντικές και δυσανάλογες διαταραχές στην ψυχοσωματική ισορροπία των παιδιών [1, 3-5], ενώ ταυτόχρονα τα παιδιά δεν έχουν κανένα ουσιαστικά όφελος από τα μέτρα μιας και έχουν σχεδόν μηδενικό κίνδυνο εκδήλωσης σοβαρή νόσου COVID-19. Επίσης, υπάρχουν σοβαρές επιπλοκές στην συνολική υγεία του πληθυσμού από τα οριζόντια περιοριστικά μέτρα, που αφορά τόσο ψυχοκοινωνικά προβλήματα όσο και άλλες παθήσεις, που αναμένεται να κοστίσουν σε νοσηρότητα και θνησιμότητα τόσο άμεσα όσο και στα επόμενα χρόνια [6-8].
Οι εκτιμήσεις σχετικά με την αυστηρότητα και την τήρηση του lockdown είναι επισφαλείς όταν δεν συνοδεύονται από αντικειμενικά δεδομένα. Το πρόγραμμα COVID-19 Google Mobility χρησιμοποιεί αντικειμενικά δεδομένα εκτίμησης της κινητικότητας, τα οποία δημοσιεύσει για όλες τις χώρες, τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και ξεχωριστά σε γεωγραφικές περιοχές κάθε χώρας, και χρησιμοποιείται στην επιστημονική βιβλιογραφία ως δείκτης κινητικότητας κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 [9].
Η κινητικότητα καταγράφεται σε 5 διαφορετικές κατηγορίες:
Α. Λιανική και αναψυχή, που περιλαμβάνει μέρη όπως εστιατόρια, καφετέριες, εμπορικά κέντρα, θεματικά πάρκα, μουσεία, βιβλιοθήκες και κινηματογραφικές αίθουσες.
Β. Τρόφιμα και φάρμακα, που περιλαμβάνει μέρη όπως αγορές παντοπωλείων, αποθήκες τροφίμων, αγορές αγροτικών προϊόντων, καταστήματα ειδικών τροφίμων και φαρμακεία.
Γ. Πάρκα, που περιλαμβάνει μέρη όπως τοπικά πάρκα, εθνικά πάρκα, δημόσιες παραλίες, μαρίνες, πάρκα κατοικίδιων, πλατείες και δημόσιους κήπους.
Δ. Μεταφορές και διαμετακόμιση (transit), που περιλαμβάνει μέρη όπως κόμβοι δημόσιων συγκοινωνιών, (σταθμοί μετρό, λεωφορείων και τρένων, λιμάνια), χώροι ενοικίασης αυτοκίνητων και σταθμοί ταξί.
Ε. Χώροι εργασίας.
ΣΤ. Κατοικία, που περιλαμβάνει τους τόπους διαμονής.
Σημειώνεται ότι τα δεδομένα για την κατοικία αφορούν τον χρόνο παραμονής στην κατοικία κι όχι μεταβολές στην κινητικότητα.
Η ανάλυση πραγματοποιήθηκε τόσο στο σύνολο της Ελληνικής επικράτειας όσο και ξεχωριστά στην Αττική, στη Μακεδονία-Θράκη (Κεντρική και Ανατολική Μακεδονία) και στην Θεσσαλία-Κεντρική Ελλάδα, λόγω της υψηλής επίπτωσης θετικών στον ιό και της πίεσης στο σύστημα υγείας στις δύο τελευταίες περιοχές.
Ως μέτρο σύγκρισης των μεταβολών στην κινητικότητα μεταξύ πρώτου και δεύτερου lockdown στην Ελλάδα χρησιμοποιήθηκαν άλλες χώρες που είχαν εθνικό lockdown τόσο κατά το πρώτο όσο και κατά το δεύτερο επιδημικό κύμα COVID-19. Συγκεκριμένα αναλύθηκαν τα στοιχεία για την Αυστρία (πρώτο lockdown το διάστημα 16 Μαρτίου έως 19 Απριλίου – δεύτερο lockdown το διάστημα 17 Νοεμβρίου έως 6 Δεκεμβρίου), το Βέλγιο (πρώτο lockdown το διάστημα 14 Μαρτίου έως 5 Μαΐου – δεύτερο lockdown το διάστημα 2 Νοεμβρίου έως 30 Νοεμβρίου), τη Γαλλία (πρώτο lockdown το διάστημα 18 Μαρτίου έως 10 Μάϊου – δεύτερο lockdown το διάστημα 30 Οκτωβρίου έως 27 Νοεμβρίου) και την Ιρλανδία (πρώτο lockdown το διάστημα 28 Μαρτίου έως 17 Μάϊου – δεύτερο lockdown το διάστημα 22 Οκτωβρίου έως 30 Νοεμβρίου).
Αποτελέσματα
Η απόλυτη διαφορά στην κινητικότητα μεταξύ πρώτου και δεύτερου lockdown κυμαίνεται στο 10-12% στη Λιανική και Αναψυχή, 5-10% στα Τρόφιμα και Φάρμακα, 12-25% στα Πάρκα, 9-11% στις Μεταφορές και Διελεύσεις και 11-19% στην Εργασία. Ο χρόνος παραμονής στην κατοικία ήταν 5-8% λιγότερος κατά το δεύτερο lockdown σε σχέση με το πρώτο.
Η αυξημένη κινητικότητα στα Πάρκα κατά το δεύτερο, σε σχέση με το πρώτο, lockdown αφορά ως επί το πλείστον ανοιχτούς χώρους, σχετίζεται με φυσική δραστηριότητα και άσκηση (που είναι επωφελής), και δεν αναμένεται να συμβάλλει σημαντικά στην διασπορά του ιού. Σημειώνεται όμως ότι στις περιοχές με αυξημένο ιικό φορτίο (Μακεδονία-Θράκη και Θεσσαλία-Κεντρική Ελλάδα) είναι περιορισμένη η διαφορά στην κινητικότητα μεταξύ των δύο lockdown, ακόμη και στα Πάρκα.
Σύγκριση με άλλες χώρες
Οι διαφορές στην κινητικότητα μεταξύ πρώτου και δεύτερου lockdown στην Ελλάδα είναι συγκρίσιμες μόνο με την Αυστρία. Στην τελευταία όμως, το δεύτερο lockdown είχε διάρκειας 19 ημερών έναντι 37 ημερών στην Ελλάδα μέχρι την ήπια αναπροσαρμογή των μέτρων (14 Δεκεμβρίου 2020). Στις υπόλοιπες χώρες παρατηρήθηκε πολύ μεγαλύτερη (σε σχέση με την Ελλάδα) αύξηση στην κινητικότητα κατά το δεύτερο, σε σχέση με το πρώτο, lockdown. Η αύξηση αυτή παρατηρήθηκε τόσο σε ανοιχτούς χώρους, όπου είναι επωφελής η κινητικότητα επειδή προάγει στη φυσική δραστηριότητα χωρίς να αυξάνεται ιδιαίτερα ο κίνδυνος διασποράς του ιού (Πάρκα), όσο όμως και σε κλειστούς χώρους που πιθανώς ευνοούν τη διασπορά όπως σε Λιανική και Αναψυχή, σε Μεταφορές και Διαμετακόμιση και σε Εργασία. Χαρακτηριστικά, το Βέλγιο είχε σχεδόν διπλάσια απόλυτη αύξηση της κινητικότητας κατά το δεύτερο lockdown, σε σχέση με το πρώτο, στις κατηγορίες Πάρκα και Μεταφορές και Διαμετακόμιση, ενώ η Γαλλία είχε πάνω από διπλάσια απόλυτη αύξηση στις κατηγορίες Λιανική και Αναψυχή, Μεταφορές και Διαμετακόμιση, και Εργασία σε σύγκριση με την αύξηση στην Ελλάδα. Από τις χώρες αυτές, μόνο η Ιρλανδία εφάρμοσε οριζόντιο, εθνικό lockdown για χρονική διάρκεια όμοια με της Ελλάδας, ενώ στις άλλες χώρες το lockdown ήταν βραχύτερης διάρκειας.
Συμπεράσματα
Σε σύγκριση με το διάστημα 3 Ιανουαρίου έως 6 Φεβρουαρίου 2020, παρατηρήθηκε σημαντικά ελαττωμένη κινητικότητα τόσο στο πρώτο όσο και στο δεύτερο lockdown στην Ελλάδα, κυρίως στη Λιανική και Αναψυχή και στην Εργασία. Η κινητικότητα ήταν αυξημένη κατά το δεύτερο lockdown, σε σχέση με το πρώτο.
Παρόμοια εικόνα, και μάλιστα με σημαντικά μεγαλύτερη απόλυτη αύξηση της κινητικότητας στο δεύτερο lockdown (ακόμη και διπλάσια αύξηση σε σχέση με την Ελλάδα), παρατηρήθηκε και σε άλλες χώρες που εφάρμοσαν οριζόντιο εθνικό lockdown κατά το δεύτερο επιδημικό κύμα. Αυτό πιθανότατα είναι αναμενόμενο λαμβάνοντας υπόψιν τόσο μικρές διαφορές στα επιβαλλόμενα μέτρα όσο και αν λάβουμε υπόψη την κόπωση από τα lockdown και την πανδημία (lockdown fatigue και pandemic fatigue). Αυτά τα φαινόμενα μπορεί να οδηγήσουν εφησυχασμό, αποξένωση και απελπισία, ως αντίδραση σε συνεχείς αντιξοότητες λόγω των μέτρων, που μπορεί να οδηγήσουν σε εφησυχασμό, αποξένωση και απελπισία, καταλήγοντας σε αυξανόμενη άρνηση αποδοχής των συστάσεων και των περιορισμών [10,11]. Ταυτόχρονα, παράγοντες που επέτειναν τη συμμόρφωση κατά το πρώτο πανδημικό κύμα, όπως το κλίμα φόβου για τα άγνωστα χαρακτηριστικά του νέου ιού και της νόσου και η υψηλή θνητότητα που είχε εκτιμηθεί κατά το πρώτο κύμα, τείνουν να εκλείψουν κατά το δεύτερο κύμα [12]».
Πατήστε στον πιο κάτω σύνδεσμο για να δείτε όλη την έρευνα:
Photo credit
Φωτογραφία από Наркологическая Клиника από το Pixabay